
فهرست مطالب
لیست کامل فصل های مستقل شیمی کنکور
اگر داوطلب کنکور تجربی و یا ریاضس هستی و میخواهی شیمی را به بهترین شکل بخوانی، شناخت فصلهای مستقل یکی از مهمترین قدمهاست. فصلهای مستقل، فصلهایی هستند که به فصلهای دیگر وابسته نیستند و میتوانی آنها را جداگانه مطالعه کنی. در این مقاله، لیست کامل این فصلها را آوردهایم و در کنار آن، ۷ راز طلایی برای مطالعه حرفهای شیمی را به تو معرفی میکنیم!
خلاصهنویسی هدفمند داشته باش
در این قسمت از مقاله به این موضوع میپردازیم که چطور خلاصهنویسی هدفمند برای شیمی داشته باشیم؟
۱. نکات کلیدی را مشخص کن:
بعد از خواندن هر بخش، مهمترین فرمولها، تعاریف و روابط را یادداشت کن. سعی کن جملات را ساده و خلاصه بنویسی.
۲. از رنگها و نمادها استفاده کن:
با ماژیکهای رنگی، اطلاعات مهم را برجسته کن. از فلشها و نمودارها برای ارتباط بین مفاهیم استفاده کن.
۳. فرمولها و روابط را دستهبندی کن:
برای هر مبحث، یک بخش مجزا در خلاصهنویسی در نظر بگیر. مثلاً همهی قوانین گازها را کنار هم بنویس تا مرورشان راحتتر شود.
۴. جدول و نقشه ذهنی بساز:
بهجای نوشتن متن طولانی، اطلاعات را در قالب جدول یا نقشه ذهنی بیاور. این کار باعث میشود سریعتر مرور کنی.
۵. بعد از تست زدن، خلاصهها را تکمیل کن:
وقتی تست میزنی، ممکن است به نکات جدیدی برسی. آنها را به خلاصههایت اضافه کن تا کاملتر شوند.
۶. کوتاه و کاربردی بنویس:
قرار نیست همهی کتاب را دوباره بنویسی! فقط نکاتی را که احتمال فراموشیشان زیاد است یا در تستها پرکاربردند، یادداشت کن.
خلاصهنویسی هدفمند باعث میشود هنگام مرور، سریعتر و مؤثرتر مطالعه کنی و نکات مهم را همیشه در ذهنت داشته باشی.
مقاله های مرتبط :
تستهای طبقهبندیشده بزن
یکی از مهمترین کارهایی که برای تقویت شیمی در کنکور باید انجام دهی، زدن تستهای طبقهبندیشده است. اما چرا این روش مهم است و چگونه باید آن را به درستی انجام داد؟ در ادامه توضیح میدهم.
چرا تستهای طبقهبندیشده مهماند؟
✅ تسلط بر تیپهای مختلف سوالات:
سؤالات کنکور معمولاً تیپهای مشخصی دارند. وقتی تستهای یک مبحث را بهصورت طبقهبندیشده میزنی، با این تیپها آشنا میشوی و میتوانی آنها را سریعتر حل کنی.
✅ افزایش سرعت و دقت:
وقتی چند تست مشابه را پشت سر هم کار میکنی، مغزت الگوهای پاسخدهی را بهتر یاد میگیرد و این باعث افزایش سرعت و دقت در آزمون میشود.
✅ کاهش فراموشی و تثبیت مفاهیم:
حل تستهای دستهبندیشده کمک میکند که یک مفهوم را چندین بار با شیوههای مختلف ببینی و در ذهنت ماندگارتر شود.
✅ تحلیل قویتر و یادگیری نکات جدید:
وقتی تستهای یک مبحث را کنار هم بررسی میکنی، میتوانی روابط بین نکات را کشف کنی و حتی از پاسخهای اشتباه نکات جدید یاد بگیری.
چگونه تستهای طبقهبندیشده بزنیم؟
۱. بعد از مطالعهی هر مبحث، تستهای همان بخش را کار کن.
بهجای اینکه تستهای متفرقه بزنی، سعی کن برای هر فصل از کتاب، ابتدا تستهای همان مبحث را جداگانه بررسی کنی.
۲. تستها را به ترتیب سطح سختی بزن:
اول تستهای آسان: برای تسلط بر مفاهیم پایهای
بعد تستهای متوسط: برای تمرین بیشتر و تثبیت یادگیری
در نهایت تستهای سخت و ترکیبی: برای افزایش قدرت تحلیل
۳. هر تستی که اشتباه زدی، علامت بزن و تحلیل کن.
اگر تستی را اشتباه زدی یا بلد نبودی، بلافاصله جواب را حفظ نکن! دلیل اشتباهت را پیدا کن و در خلاصهنویسیات یادداشت کن. این کار تأثیر زیادی در پیشرفتت دارد.
۴. تستهای کنکور سالهای اخیر را در اولویت قرار بده.
سؤالات کنکور چند سال اخیر، بهترین منبع برای یادگیری استانداردترین تستها هستند. اگر وقت کافی نداری، روی تستهای کنکوری تمرکز کن.
۵. بعد از مدتی، دوباره تستهای علامتدار را مرور کن.
حدود ۱۰ تا ۱۵ روز بعد، برگرد و تستهای قبلی را دوباره بررسی کن. این مرور باعث میشود نکاتی که قبلاً یاد نگرفته بودی، در ذهنت ماندگار شوند.
۶. از آزمونهای موضوعی استفاده کن.
مثلاً اگر در فصل «استوکیومتری» مشکل داری، بهجای زدن تستهای تصادفی، یک آزمون موضوعی از همان فصل کار کن. این روش به تو کمک میکند نقاط ضعف خودت را شناسایی و برطرف کنی.
✅ تستهای طبقهبندیشده باعث میشوند که با تیپهای مختلف سؤالات آشنا شوی و سرعت و دقتت را بالا ببری.
✅ بعد از مطالعهی هر مبحث، تستهای آن را مرحلهبهمرحله (آسان، متوسط، سخت) حل کن.
✅ تستهای اشتباه را علامت بزن، تحلیل کن و بعداً مرور کن تا کاملاً یاد بگیری.
✅ سؤالات کنکور سالهای اخیر و آزمونهای موضوعی را در اولویت قرار بده.
با این روش، میتوانی شیمی را به یکی از نقاط قوت خودت در کنکور تبدیل کنی!
مقاله های مرتبط :
مفاهیم را به زبان ساده توضیح بده
شیمی پر از اصطلاحات و مفاهیم پیچیده است، اما اگر آنها را به زبان ساده و قابل فهم تبدیل کنیم، یادگیریمان خیلی راحتتر میشود. در ادامه چند روش عالی برای سادهسازی مفاهیم شیمی آوردهام.
۱. هر مفهوم را مثل یک داستان ببین!
بهجای اینکه فقط تعاریف را حفظ کنی، سعی کن برای هر مفهوم یک داستان یا مثال از زندگی واقعی پیدا کنی.
🔹 مثال: واکنشهای اکسایش و کاهش را مثل یک مسابقهی فوتبال در نظر بگیر:
اکسایش: بازیکنی که توپ (الکترون) را از دست میدهد.
کاهش: بازیکنی که توپ (الکترون) را میگیرد.
با این روش، هر وقت اسم اکسایش و کاهش را میبینی، فوراً این تصویر در ذهنت تداعی میشود!
۲. مفاهیم را با چیزهایی که در زندگی روزمره میبینی، مقایسه کن
🔹 مثال: چرا گازها در دمای بالا حجم بیشتری پیدا میکنند؟
فرض کن یک بادکنک را در آفتاب بگذاری. هوای داخل آن گرم میشود، مولکولها سریعتر حرکت میکنند و بادکنک بزرگتر میشود. این دقیقاً همان چیزی است که قانون گازها میگوید: دما که بالا برود، حجم گاز هم افزایش پیدا میکند!
۳. فرمولها را مثل دستور آشپزی یاد بگیر
🔹 مثال: معادلهی مولاریته
۴. برای هر مفهوم، یک کلمهی کلیدی پیدا کن
گاهی اوقات یک کلمهی ساده میتواند کل مفهوم را برایت روشن کند.
🔹 مثال:
کاتالیزگر = میانبر (چون سرعت واکنش را زیاد میکند)
آنیون = منفی (چون الکترون گرفته)
کاتیون = مثبت (چون الکترون از دست داده)
۵. خودت را جای معلم بگذار و برای یک نفر دیگر توضیح بده
وقتی سعی میکنی مفاهیم را برای یک نفر دیگر توضیح بدهی، مغزت مجبور میشود آنها را ساده کند. اگر بتوانی بدون نگاه کردن به کتاب، موضوعی را توضیح بدهی، یعنی آن را خوب یاد گرفتهای!
✅ مفاهیم را با داستانسرایی و مثالهای زندگی واقعی یاد بگیر.
✅ شیمی را با چیزهای روزمره مثل آشپزی یا فوتبال مقایسه کن.
✅ برای هر فرمول، یک مثال تصویری بساز تا راحتتر به خاطر بسپاری.
✅ خودت را جای معلم بگذار و مطالب را برای دیگران توضیح بده.
اگر این روشها را اجرا کنی، شیمی دیگر سخت نخواهد بود!
مقاله های مرتبط :
جدول تناوبی را مثل کف دستت بشناس
جدول تناوبی یکی از مهمترین بخشهای شیمی است که اگر آن را خوب یاد بگیری، بسیاری از سوالات کنکور را سریعتر و راحتتر جواب میدهی. در اینجا چند تکنیک برای حفظ و فهمیدن جدول تناوبی به روش ساده آوردهام.
۱. جدول تناوبی را به چند بخش تقسیم کن
بهجای اینکه بخواهی کل جدول را یکجا حفظ کنی، آن را به چند بخش کوچکتر تقسیم کن:
🔹 فلزات قلیایی (گروه ۱): این گروه خیلی واکنشپذیر هستند و در طبیعت بهصورت آزاد پیدا نمیشوند. مثل سدیم (Na) و پتاسیم (K).
🔹 فلزات قلیایی خاکی (گروه ۲): کمی کمتر از گروه ۱ واکنشپذیرند، مثل کلسیم (Ca) و منیزیم (Mg).
🔹 عناصر واسطه (وسط جدول): اینها همان فلزاتی هستند که میشناسیم، مثل آهن (Fe)، مس (Cu) و نیکل (Ni).
🔹 هالوژنها (گروه ۱۷): این عناصر خیلی فعالاند و معمولاً با فلزات ترکیب میشوند، مثل فلوئور (F) و کلر (Cl).
🔹 گازهای نجیب (گروه ۱۸): این عناصر خیلی پایدارند و واکنش نمیدهند، مثل نئون (Ne) و آرگون (Ar).
۲. یک شعر یا کد بساز تا راحت حفظ کنی
حفظ کردن ترتیب بعضی از گروههای جدول تناوبی سخت است، اما میتوانی با یک جمله یا شعر آنها را سریعتر به خاطر بسپاری.
🔹 مثال برای فلزات قلیایی (گروه ۱):
لی لی نا نهار کباب روبیدی سِسِر (Li, Na, K, Rb, Cs, Fr)
🔹 مثال برای هالوژنها (گروه ۱۷):
فلک کلاغ برای آینه اتاق (F, Cl, Br, I, At)
۳. از رنگبندی و تصویر استفاده کن
🔹 جدول تناوبی را پرینت بگیر و هر گروه را با رنگ خاصی مشخص کن.
🔹 از نمودارها و جداول خلاصهشده استفاده کن تا روند تغییرات خواص را بهتر ببینی.
۴. به ارتباط بین عناصر دقت کن
بیشتر سوالات کنکور از مفاهیمی مثل افزایش و کاهش شعاع اتمی، الکترونگاتیوی و انرژی یونش است.
🔹 در جدول تناوبی از چپ به راست بروی:
✅ اندازه اتم کوچکتر میشود.
✅ الکترونگاتیوی (تمایل به گرفتن الکترون) زیاد میشود.
🔹 از بالا به پایین بیایی:
✅ اندازه اتم بزرگتر میشود.
✅ الکترونگاتیوی کم میشود.
۵. هر روز کمی از جدول تناوبی مرور کن
🔹 یک جدول کوچک از عناصر پرکاربرد درست کن و هر روز مرور کن.
🔹 سعی کن عناصر مهم را در تستهای مختلف شیمی ببینی و کاربردهایشان را یاد بگیری.
✅ جدول تناوبی را به بخشهای کوچک تقسیم کن و برای هر بخش، یک تکنیک حفظی بساز.
✅ از شعرها و کدهای خلاقانه برای حفظ کردن گروهها استفاده کن.
✅ با رنگبندی و تصویرسازی، روند تغییرات عناصر را راحتتر درک کن.
✅ هر روز کمی از جدول تناوبی را مرور کن تا ملکهی ذهنت شود.
با این روشها، جدول تناوبی را مثل کف دستت خواهی شناخت!
مقاله های مرتبط :
حواست به مسائل محاسباتی باشد
مسائل محاسباتی در شیمی، مخصوصاً در فصلهای استوکیومتری، محلولها، ترمودینامیک و سینتیک شیمیایی نقش مهمی دارند. اگر بتوانی آنها را سریع و دقیق حل کنی، نهتنها در کنکور زمان ذخیره میکنی، بلکه درصد بالایی هم میگیری. در ادامه روشهایی برای تسلط بر این مسائل آوردهام.
۱. مفاهیم پایهای را کاملاً بلد باش
قبل از هر چیز، باید مفاهیم پایهای مثل مول، غلظت، درصد خلوص، عدد آووگادرو و روابط استوکیومتری را خوب بلد باشی. اگر این مفاهیم را خوب درک نکنی، مسائل پیچیدهتر برایت سخت خواهند شد.
🔹 مثال:
چگالی چیست؟ مقدار جرم در واحد حجم.
۲. فرمولهای مهم را حفظ کن و سریع به یاد بیاور
۳. راههای سریعتر حل کردن محاسبات
✅ از تقریب استفاده کن:
گاهی لازم نیست همه اعداد را دقیق حساب کنی. مثلاً اگر عدد آووگادرو است، میتوانی آن را در نظر بگیری تا محاسبات راحتتر شود.
✅ ضرایب واکنش را سریع تعیین کن:
در واکنشهای شیمیایی، ضرایب را از قبل مشخص کن تا محاسبات راحتتر انجام شوند.
✅ اعداد را در ذهن تخمین بزن:
مثلاً اگر در محاسبهی حجم یک گاز به دست آوردی که مقدار است، میتوانی آن را تقریباً ۱ لیتر در نظر بگیری.
۴. تستهای محاسباتی را زیاد تمرین کن
✅ تستهای محاسباتی را طبقهبندی کن:
ساده و مستقیم (مثل محاسبهی مولاریته)
متوسط (مثل مسائل ترکیبی محلولها)
سخت و چالشی (مثل سینتیک و تعادل شیمیایی)
✅ زمان بگیر و محاسبات را سریع انجام بده.
✅ اگر در یک نوع مسئله مشکل داشتی، آن را در خلاصهنویسیات یادداشت کن و چند نمونه مشابه حل کن.
۵. از ماشینحساب ذهنت استفاده کن
✅ محاسبات ساده را بدون ماشینحساب انجام بده تا دستت به محاسبه کردن سریع عادت کند.
✅ ضرب و تقسیم سریع اعداد را تمرین کن (مثلاً را به جای محاسبهی مستقیم، در نظر بگیر).
✅ مفاهیم پایهای را دقیق یاد بگیر.
✅ فرمولهای مهم را حفظ کن و سریع به یاد بیاور.
✅ از روشهای سریعتر محاسبه مثل تقریب زدن استفاده کن.
✅ تستهای محاسباتی را زیاد تمرین کن و زمان بگیر.
✅ مهارت محاسبات ذهنی را تقویت کن.
با این روشها، مسائل محاسباتی شیمی را سریع و بیاشتباه حل خواهی کرد!
مقاله های مرتبط :
شیمی را مفهومی بخوان، نه حفظی!
شیمی یکی از درسهایی است که اگر فقط حفظش کنی، احتمالاً خیلی زود فراموش میشود یا در حل مسائل دچار مشکل میشوی. اما اگر مفهومی یاد بگیری، نهتنها بهتر درک میکنی، بلکه میتوانی بهراحتی مسائل را تحلیل کنی و درصد بالایی در کنکور کسب کنی. در ادامه چند تکنیک عالی برای مطالعهی مفهومی شیمی آوردهام.
۱. چرا و چگونه را از خودت بپرس!
وقتی به یک فرمول یا مفهوم جدید میرسی، بهجای اینکه آن را حفظ کنی، از خودت بپرس:
✅ چرا این قانون وجود دارد؟ (مثلاً چرا شعاع اتمی در یک دوره کاهش مییابد؟)
✅ چگونه این فرمول به دست آمده است؟ (مثلاً چرا برای گازها برقرار است؟)
🔹 مثال:
🔸 نادر گازها چرا واکنش نمیدهند؟
✅ چون لایهی آخرشان کامل است و نیازی به گرفتن یا از دست دادن الکترون ندارند.
🔸 چرا در جدول تناوبی، از چپ به راست انرژی یونش افزایش مییابد؟
✅ چون تعداد پروتونها بیشتر شده و هسته الکترونها را محکمتر نگه میدارد.
نتیجه: وقتی دلیل هر مفهوم را بفهمی، دیگر لازم نیست آن را حفظ کنی، بلکه در ذهنت حک میشود.
۲. ارتباط بین فصلها را پیدا کن
شیمی کنکور ترکیبی است، یعنی باید مفاهیم را با هم ارتباط بدهی.
🔹 مثال:
✅ در فصل استوکیومتری یاد میگیری که عدد مول چیست.
✅ در فصل گازها یاد میگیری که چگونه از مول برای محاسبهی حجم گاز استفاده کنی.
✅ در فصل تعادل میبینی که چگونه تعداد مولهای گازها در یک واکنش تغییر میکنند.
اگر این فصلها را جدا از هم ببینی، ممکن است برایت سخت شود. اما وقتی ارتباط آنها را بفهمی، درک شیمی برایت آسان و لذتبخش میشود.
۳. از تصویر و نمودار استفاده کن
🔹 بسیاری از مفاهیم شیمی مثل تغییرات انرژی، روندهای تناوبی و واکنشهای شیمیایی با نمودار و شکل راحتتر درک میشوند.
✅ مثال: بهجای اینکه حفظ کنی در یک گروه جدول تناوبی شعاع اتمی افزایش مییابد، یک نمودار رسم کن و ببین چرا این اتفاق میافتد.
✅ مثال: بهجای حفظ کردن روند تغییر انرژی یونش، یک نمودار انرژی رسم کن و ببین انرژی چطور تغییر میکند.
🔹 دیدن مفاهیم بهصورت تصویری، درک آنها را سادهتر میکند و باعث میشود آنها را فراموش نکنی.
۴. تست مفهومی بزن، نه فقط حفظی!
✅ بسیاری از سوالات کنکور شیمی مفهومی و ترکیبی هستند. پس فقط تستهای حفظی نزن، بلکه سعی کن تحلیلی فکر کنی.
🔹 مثال:
✅ اگر در یک مسئله به تو بگویند که عنصری انرژی یونش بسیار بالایی دارد، باید بفهمی که احتمالاً یک گاز نجیب است، نه اینکه لیست انرژیهای یونش را حفظ کنی!
✅ اگر یک سوال بپرسد: “چرا یک محلول رسانای الکتریسیته است؟” باید بدانی که وجود یونهای آزاد باعث این ویژگی میشود، نه اینکه فقط بگویی “چون در آب حل شده است.”
نتیجه: سعی کن تستها را بهصورت مفهومی بررسی کنی و دلیل هر پاسخ را متوجه شوی.
۵. فرمولها را درک کن، نه اینکه فقط حفظ کنی
✅ هر فرمول در شیمی یک مفهوم دارد. اگر فقط فرمول را حفظ کنی، ممکن است در جلسهی آزمون فراموش کنی. اما اگر بدانی چرا این فرمول اینطور نوشته شده، دیگر نیازی به حفظ کردن نداری.
🔹 مثال:
✅ چرا فرمول چگالی است؟ چون چگالی یعنی مقدار جرم موجود در یک حجم مشخص.
✅ چرا قانون گازها است؟ چون فشار و حجم به تعداد مولها و دمای گاز بستگی دارند.
🔹 اگر بتوانی فرمول را از روی مفهومش بسازی، دیگر آن را فراموش نخواهی کرد!
۶. مسائل را به زبان ساده توضیح بده
✅ یکی از بهترین روشها برای درک مفاهیم این است که آن را به یک نفر دیگر توضیح بدهی (یا حتی بلندبلند برای خودت توضیح بدهی).
🔹 مثال:
✅ اگر بخواهی به یک دوستت بگویی که “چرا گازها در دماهای بالا سریعتر حرکت میکنند؟” بهجای اینکه بگویی “طبق معادلهی انرژی جنبشی…”، بگو:
“چون دما یعنی انرژی، وقتی دما را زیاد کنیم، انرژی مولکولهای گاز زیاد میشود و سریعتر حرکت میکنند!”
🔹 این روش باعث میشود مفهوم را درک کنی، نه اینکه فقط فرمول را حفظ کنی.
۷. مرور آلفا را برای شیمی اجرا کن
✅ بعد از یادگیری یک مبحث، مرورهای برنامهریزیشده داشته باش تا مفاهیم در ذهنت تثبیت شوند.
🔹 برنامهی مرور:
✅ روز اول: خلاصهی درس و تست آموزشی بزن.
✅ روز دوم: یک مسئلهی جدید از همان مبحث حل کن.
✅ روز چهارم: دوباره بدون نگاه کردن به جزوه، مفاهیم را توضیح بده و تست ترکیبی بزن.
✅ یک هفته بعد: تست زماندار از آن مبحث حل کن.
✅ یک ماه بعد: دوباره تستهای کنکورهای سالهای قبل را بررسی کن.
نتیجه: با این روش، دیگر نیازی به حفظ کردن نداری، چون مطالب در ذهنت کاملاً مفهومی شدهاند!
شیمی را مفهومی یاد بگیر!
✅ چرا و چگونهی هر مفهوم را بفهم، نه اینکه فقط آن را حفظ کنی.
✅ ارتباط بین فصلهای مختلف را پیدا کن.
✅ از نمودارها و تصاویر برای درک بهتر مفاهیم استفاده کن.
✅ تستهای مفهومی بزن و سوالات را تحلیل کن.
✅ فرمولها را از روی مفاهیم بساز، نه اینکه فقط آنها را حفظ کنی.
✅ مفاهیم را به زبان ساده برای خودت توضیح بده.
✅ مرور آلفا را اجرا کن تا مطالب در حافظهی بلندمدت تثبیت شوند.
با این روشها، شیمی را بهصورت عمیق و مفهومی یاد میگیری و در کنکور موفق خواهی شد!
سخن آخر
در نهایت، شیمی یک درس نیست که فقط با حفظ کردن بتوان در آن موفق شد. اگر بخواهید در این درس به تسلط واقعی برسید، باید مفاهیم را درک کرده و آنها را با هم ارتباط دهید.
با استفاده از روشهای مفهومی، تستهای ترکیبی، و مرورهای مداوم، میتوانید به درک عمیقتری از شیمی برسید و در کنکور با اعتماد به نفس بالا ظاهر شوید.
یادگیری شیمی به روشی مفهومی نهتنها شما را در برابر هر سوالی آماده میکند، بلکه به شما کمک میکند درک بهتری از دنیای اطرافتان پیدا کنید.
پس وقت خود را برای درک عمیق این مفاهیم سرمایهگذاری کنید، چون در بلندمدت، این فهم به شما کمک خواهد کرد تا به هدفهایتان برسید.
سوالات متداول
خواندن شیمی بهصورت مفهومی به شما کمک میکند تا مفاهیم را عمیقتر درک کنید و آنها را بهراحتی در مسائل و تستهای ترکیبی به کار ببرید.
بله، خلاصهنویسی به شما کمک میکند تا مفاهیم اصلی را بهطور مختصر و مفید یاد بگیرید.